czwartek, 25 czerwca 2015

Wystawa dawnej twórczości


Do 4 października 2015 roku w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie prezentowana jest wystawa pt. " Dawna wytwórczość na ziemiach polskich", która eksponuje kilka wybranych rzemiosł, które były wykonywane w epoce brązu, żelaza i wczesnego średniowiecza. Można dowiedzieć się na czym polegało krzemieniarstwo neolityczne, brązownictwo, garncarstwo, hutnictwo, tkactwo, złotnictwo i rogownictwo. Ekspozycja skupia się bardziej na technice wykonywania przedmiotów, począwszy od pozyskiwania surowców, poprzez kolejne etapy produkcji aż do finalnego efektu pracy. Większość eksponatów jest unikatowa i nie pokazywana do tej pory na żadnej wystawie.

Ciekawostką jest możliwość mobilnego obejrzenia niektórych eksponatów, o której więcej tutaj.

W związku z wystawą i jej nowymi możliwościami, w dniu dzisiejszym, zostało zorganizowane spotkanie z przewodnikami gnieźnieńskimi. Po oprowadzeniu po ekspozycji przez kuratora wystawy Łukasza Kaczmarka, została zaprezentowana nowa aplikacja, którą można pobrać na komórkę lub tablet poprzez Google play lub ze strony muzeum. 





Autor scenariusza i kurator wystawy: Łukasz Kaczmarek
Ilustracje i projekty graficzne: Marta Czarnecka
Aranżacja wystawy: Łukasz Kaczmarek
współpraca: Łucja Drzewiecka-Ranoszek
Redakcja i opracowanie katalogu wystawy: Łukasz Kaczmarek
Redakcja wydawnicza: Dariusz Stryniak
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
29 kwietnia – 4 października 2015 r.
sala wystaw czasowych

środa, 24 czerwca 2015

Wykład "Zjazd Gnieźnieński"


W dniu 23 czerwca odbył się ciekawy wykład dotyczący Zjazdu Gnieźnieńskiego. Wydawałoby się, że jest to temat znany, zwłaszcza Gnieźnianom, gdyż to ważne wydarzenie historyczne jest związane z Gnieznem. Chcąc jednak wyobrazić sobie okoliczności jemu towarzyszące, trudno powiedzieć coś więcej, gdyż materiały źródłowe na ten temat są bardzo skromne. 

Dr hab. Leszek Wetesko jest znaną postacią w środowisku gnieźnieńskim zwłaszcza dotyczącym historii i początków państwa polskiego. Jest historykiem sztuki, historykiem i muzealnikiem. W 1985 roku uzyskał tytuł magistra historii sztuki w Instytucie Historii Sztuki UAM w Poznaniu. W latach 1085 - 2009 pracował w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, gdzie od 1991 roku pełnił rolę v - dyrektora. W 2008 roku zdobył tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii a w 2014 roku = doktora habilitowanego w zakresie historii. więcej o jego ścieżce tutaj. W swoim dorobku ma liczne publikacje, artykuły, monografie i opracowania naukowe. 

Wykład na temat Zjadu Gnieźnieńskiego odbył się w MOK-u w Gnieźnie. Był to drugi z cyklu otwartych wykładów organizowanych przez Instytut Kultury Europejskiej UAM w Gnieźnie. Pierwszy dotyczył sylwetki Bolesława Chrobrego. [tutaj relacja] Dr hab. Leszek Wetesko przedstawił zarys historyczny tego wydarzenia opierając się na materiałach źródłowych m.in. kroniki Tihetmara i Galla Anonima oraz odnosząc się do wspólczesnych opracować historycznych. Dzięki temu uzyskaliśmy obraz ówczesnego świata, zwyczajów i przebiegu Zjazdu Gnieźnieńskiego.

wizja zjazdu wg. Jana Matejki
Każdy wie, że w 1000 roku przybył do grobu św. Wojciecha cesarz niemiecki Otton III, który został powitany przez Bolesława Chrobrego. Otton III przywiózł ze sobą cenne dary, m.in kopię włóczni św. Maurycego oraz płyty ołtarzowe oraz uznał Chrobrego równego sobie. To są jednak podręcznikowe wiadomości i na tym najczęsciej wiedza przecetnej osoby się kończy. Dr hab. Leszek Wetesko stworzył obraz tego najważniejszego w dziejach Polski wydarzenia, którego efekty mamy do dziś w postaci metropolii gnieźnieńskiej. Można było wręcz "poczuć" tamtą atmosferę i bliżej poznać bohaterów sprzed 1015 -u lat.

Z pewnością można zgodzić się ze slowami Leszka Wetesko, który tak zaczął swoją prelekcję: 

"Zakładam, że nie ma gnieźnianina, który by nie miał choć odrobiny wiedzy na temat danego wydarzenia, nie zna głównych bohaterów, nie potrafi ich wymienić. Może gorzej by było z opisaniem samego przebiegu tego zjawiska, ale z tym ostatnim często historycy mają problem, dlatego że źródła są skąpe, ale różnorodne. Właściwie zawsze wstajemy wobec dylematu jak w istocie Zjazd Gnieźnieński wyglądał i co on właściwie nam dał. Przesadą nie będzie nazwanie go jednym z najbardziej znaczących epizodów naszej historii. Jego skutki odczuwamy aż do dziś. Fakt, iż w Gnieźnie znajduje się Arcybiskupstwo Gnieźnieńskie – pierwsza i przez kilkaset lat jedyna metropolia w Królestwie Polskim, jest efektem Zjazdu Gnieźnieńskiego."

Na stronie Piastowska Korona  można przeczytać krótką relację Soni Ishkhanyan ze spotkania i wrażenia Mirosława Dudko po spotkaniu:

źródło zdjęcia: piastowskakorona.pl
"Dla mnie te tematy są dosyć znane, bo współpracuję z dr Wetesko i jestem na bieżąco z jego tezami. Moim zadaniem jest upowszechniać je wśród turystów odwiedzających nasze miasto. Niemniej jednak każdy jego wykład zawiera wiele nowych i ciekawych wątków. Konkretnie o dzisiejszym występie mogę powiedzieć, że bardzo przyjemne, rzeczowe i konkretne wypowiedzi poparte materiałami źródłowymi. Interpretacja tychże tekstów należy do niełatwych zadań historyka, a dr Wetesko doskonale z tym sobie radzi. Każda jego argumentacja zdaje się być w istocie zgodna z prawdą . Wychodzę dziś z tego wykładu bogatszy o nowe doświadczenia i w pełni usatysfakcjonowany, że mogłem uczestniczyć w roli słuchacza"


i ja też tam byłam.... i nie żałuję :)
źródło zdjęcia: piastowskakorona.pl


sobota, 20 czerwca 2015

Litha

Czerwiec w świadomości Celtów był ważnym okresem, podobnie jak w innych kulturach, zwłaszcza czas przypadajacy na 21 czerwca, kiedy nastepuje przesilenie letnie. Jest to jedno z najważniejszych świąt w roku obrzędowym. Wówczas słońce grzeje najmocniej i najdłużej przebywa na niebie, stąd głównym elementem był ogień. Noc z 21 na 22 czerwca u Słowian nosiła nazwę Nocy Kupały, u druidów - Alban Heflin, u Azteków - Ucztą Słońca a u Celtów - Litha. Przesilenie Letnie to święto natury, rozwoju, płodności, obfitości i urodzaju. Inna nazwa Lithy to Midsummer, lecz jej korzenie sięgają tradycji starogermańskich i oznacza zbocze góry. Symbolicznie oznacza to, ze słońce wspina się w górę do czerwca, by po osiągnięciu szczytu schodzić w dół. Przyroda w tym czasie osiąga swój kulminacyjny moment rozwoju, wszystko wokół kwitnie, zieleń jest niezwykle soczysta a wszystko okraszone promienieniami słońca. To czas największej mocy słońca stąd rośliny są w swojej największej fazie wzrostu i dojrzewania. 

Słońce w czasie Lithy wchodzi w znak Raka i znajduje się nie tylko w swojej najwyższej sile ciepła ale też magicznej mocy. Noc symbolizowała siły ciemności, stąd radowano się z promieni słonecznych, świętując zwycięstwo dobra nad złem, celebrując ten fakt w różnych kulturach, każda na swój szczególny sposób. Dlatego było to czas zabaw, muzyki, śpiewów i tańca. Palono ogniska, często na szcytach wzgórz, gdyż ogień symbolizował słońce i ciepło płynące od niego. 

U Celtów czerwiec był miesiącem poświęconym dębowi, który był wysoko cenionym drzewem uważanym za symbol siły i wytrwałości. Do dziś istnieje wiara w starego i mądrego Króla Dębowego, który sprawuje władzę nad siatem od Przesilenia Zimowego do Przesilenia Letniego, a po nim rzady przejmuje młody, pełen energii Król Ostrokrzewu i panuje od Przesilenia Letniego do sabatu Yule. Był to też bardzo dobry czas nawiązywania kontaktów z duchami natury i istotami spoza ludzkiego, widzialnego świata. Wierzono, że można było łatwiej połączyć się z Wróżkami, elfami, dobrymi duszkami. Przyciągano ich kwiatami, miodem i nektarami. 

Z sabatem Litha związane są kolory natury takie jak zielony, pomarańczowy, czerwony, żółty, biały i złoty. Zbierano takie zioła jak bylica pospolita, dziurawiec, naparstnica, rozmaryn, werbena, jemioła. Ważną rolę pełnił też cynamon, jako symbol energii, miłości, dobrobytu i mocy magicznej.

Najważniejszymi drzewami Lithy są: dąb, dziki bez, jarzębina i leszczyna. Z kwiatów: lawenda, nagietek, róża, rumianek, stokrotka. Wszystkie te symbole są ściśle powiązane z latem i ze słoneczną porą roku. Wśród zwierząt ważny był byk kojarzony z płodnością, koń jako synonim szybkości, siły i męskości, krowa - symbol płodności oraz takie ptaki jak jaskółka, strzyżyk, które związane były z powrotem słońca. Ptakami solarnymi były także jastrząb i orzeł, gdyż szybują wysoko, blisko słońca. Ogromne znaczenie miały też motyle, gdyż symbolizowały odrodzenie i duszę, oraz pszczoły - symbol obfitości, nowego życia, dobrego zdrowia i posłańców duchów.

Nie tylko świat przyrody towarzyszył przesileniu letniemu. Nieodłącznym elementem są elfy, koła, tarcze, koło Słońca, krzyże równoramienne i swastyki, kołowrotek, róża, spirala, święte źródła, zioła. Więcej o święcie Litha i Przesileniu Letnim można przeczytać w książce Litha.  [tutaj recenzja]

źródło zdjęć:
www.thespiritofthegoddessis.nl
merlinspath.files.wordpress.com
spiritblogger.wordpress.com

środa, 17 czerwca 2015

Fotki ze szlaku

Sezon w pełni więc i zwiedzających nie brakuje. Jak zawsze o tej porze przyjeżdża na Szlak Piastowski dużo grup szkolnych. Najczęściej zwiedzają Gniezno, Biskupin, Wenecję, Ostrów Lednicki i Wielkopolski Park Etnograficzny. Powstaje przy tym mnóstwo zdjęć i niektóre z nich docierają do mnie, dzięki czemu mogę pokazać jak wygląda praca na szlaku. Poniższe zdjęcia są od sympatycznej wycieczki z Łomży. Za zdjecia dziękuję ich autorowi - panu Robertowi Piasecznemu.