piątek, 29 marca 2013

Jajko Wielkanocne



Symbolem świąt wielkanocnych, które przetrwało do naszych czasów jest jajko, które symbolizuje nowe odradzające się życie. Malowano je, by zapewnić sobie pomyślność i dostatek. W świąteczny czas obdarowywano się nimi składając życzenia wszelkiej pomyślności.

Słowianie malowali jaja już w IX wieku. Najstarsze znalezione na Opolszczyźnie pisanki pochodzą z X wieku. Zostały odkryte na miejscu dawnego słowiańskiego grodu na wyspie Ostrówek. 

Jajko dla naszych przodków było symbolem życia i narodzin. Zwyczaj malowania jajek znany był już w III wieku przed Chrystusem i narodził się w Persji (dzisiejszy Iran). Był to popularny rytuał wszystkich wierzeń pierwotnych kojarzący się z symbolem odradzającego się życia i sił witalnych. Dlatego ich malowanie miało wymowę magiczną. Zdobieniem jaj zajmowały się kobiety. Dbano, by do izby w tym czasie nie wszedł mężczyzna, bo wróżyło to nieszczęście. 

Nazwa malowanych jaj zależy od metody ich wykonania. 

Kraszanki – jajka są gotowane barwnikach otrzymywanych surowców naturalnych 
Pisanki - najpierw na skorupce rysuje się roztopionym woskiem wzorki a następnie zanurza się je w barwniku. 

Dawniej do zdobienia skorupek używano materiałów naturalnych, które dostępne były w przyrodzie: do rysowania zdobień służyły igły drzew, słomki i drewienka a także koziki, szydła. 

Kolory miały swoje symboliczne znaczenia.
czerwień i biel symbolizowały domowe duchy opiekuńcze
czerń i biel – duchy ziemi
zieleń - odrodzenie przyrody i miłości
brąz - rodzinne szczęście

fragment artykułu napisanego dla czasopisma "Adremida"

środa, 20 marca 2013

Jare Gody


Okres budzenia się przyrody do życia po długiej zimie był zawsze czasem magicznym, przypisywany siłom nadprzyrodzonym, które według wierzeń, panują nad światem.

Siły światła i ciemności spotykały się w równonoc wiosenną. Był to moment kiedy dzień zrównywał się z nocą i od tej pory to światło dominowało nad ciemnością. Równonoc wiosenna od niepamiętnych czasów symbolizowała zwycięstwo życia nad śmiercią, dobra nad złem, światła nad ciemnością. Był to szczególny i magiczny okres, który w dawnych wierzeniach był jednym najważniejszych świąt. U Słowian były to Jare Gody, u Celtów – Ostara - od imienia Bogini Wiosny, u Wikingów Eostre lub Ostara, a także Alban Eiler co znaczyło: Światło Ziemi. 

Jare Święto następowało w okolicach 21 marca, kiedy przyroda budziła się do życia. By wspomóc Matkę Naturę w tym procesie, wykonywano szereg rytuałów, by odpędzić zimę i poudzić siły natury do odrodzenia. Okres między kwietniem a czerwcem obfitował w wiele magicznych obrzędów. Sprzątano domy, wymiatano kąty brzozową miotełką usuwając, wraz z kurzem, stare energie na zewnątrz domu, przystrajano wejścia młodymi gałązkami drzew takich jak: lipa, brzoza, buk czy grab. Popularną ozdobą wnętrz był tatarak.

U Słowian popularna była kukła ubrana w lniany strój, którą najczęściej palono. Symbolizowała Śmierć - Zimę i wszelkie zło z nią związane. Dziś znamy ten zwyczaj jako Topienie Marzanny. Dawniej obnoszono ją wokół wioski, osady a następnie palono lub topiono kukłę. Towarzyszyły przy tym głośne śpiewy, muzyka i różne dźwięki, by odstraszyć zimę.

Przygotowując się do świąt oczyszczano domy ze starych energii, wymiatano za pomocą brzozowej miotełki stare zeszłoroczne zanieczyszczenia, obmywano całe domostwo, otwierano okna i drzwi, by wpuścić świeże powietrze.

Chłopcy i dziewczęta wyruszali do lasu i na pobliskie łąki po młode gałązki brzozowe i leszczynowe ze świeżo wypuszczonymi pąkami, którymi przystrajano wejścia oraz umieszczano je wewnątrz domu w jasnym miejscu i cały czas dbano o nie skrapiając wodą, by nie zwiędły. Z takich samych gałązek młodzieńcy wykonywali tzw. gaik (wiecha), odpowiedniki dzisiejszych palm wielkanocnych, i chodzili z nim po domach. W tym czasie mężczyźni wyruszali na łowy, a kobiety przygotowywały strawę świateczną. 

piątek, 15 marca 2013

Nasi przodkowie


W poznawaniu  historii bardzo mało mówi się o naszych przodkach jakimi byli Słowianie. Mówimy: „słowiańska dusza”, „słowiańska fantazja” ale są to zwroty, nad którymi się nie zastanawiamy. Wiedza na temat Słowian jest niewielka w porównaniu do innych ludów Europy. Jest to jedna z najsłabiej zachowanych i udokumentowanych społeczności. Przede wszystkim przyczyniło się do tego wprowadzanie chrześcijaństwa od VI wieku, co w efekcie zderzenia tych dwóch kultur spowodowało stopniowy proces wypierania pierwotnych wierzeń przez chrystianizm. Słowianie byli najbardziej liczebną grupą ludności w tamtym czasie. Kupiec i podróżnik Ibrahim Ibn Jakub w X w., tak pisał o Słowianach: 
"Słowianie są to ludzie odważni i zaczepni. Gdyby nie było wśród nich rozdwojenia wskutek wielu rozgałęzień ich pokoleń i rozdrobnienia ich plemion, żaden lud na ziemi nie mógłby się potęgą z nimi mierzyć..."